Những lưu ý khi thâm canh cây vụ đông 

Để sản xuất rau củ, hoa màu cho hiệu quả kinh tế cao trong vụ đông trước những biến đổi khí hậu khôn lường, nhà nông cần chú ý và áp dụng tốt các biện pháp kỹ thuật.

Rau, màu vụ đông sớm

Thường đem lại thu nhập cao vì tranh thủ được thị trường đang khan hiếm, song trước thời tiết có nhiều bất lợi, đặc biệt là mưa lớn diễn ra thường xuyên. Việc chọn giống và áp dụng các biện pháp canh tác phải được thực hiện một cách có chọn lọc, khắt khe thì mới đem lại kết quả cao.

Người trồng cần chọn giống rau màu là con lai F1, có khả năng chịu nhiệt, chịu úng, thân lá cây cứng chắc,… để gieo trồng. Các cây trồng ưa ấm, chịu nhiệt thuộc họ bầu bí, họ cà, họ thập tự là giống cây được ưu tiên lựa chọn.

Với đất trồng, nên chọn chân đất vàn cao và thoát nước tốt. Luống trồng phải rộng và cao hơn so với chính vụ và vụ muộn. Phân hữu cơ dùng bón lót phải được xử lý kỹ và bón vào giữa luống và giữa hai hàng cây. Khi trồng cây, nhà nông chú ý trồng cao so với mặt luống, tuyệt đối không trồng thấp để tránh đọng nước ở gốc gây thối gốc rễ và không trồng trên phân hữu cơ.

Bên cạnh đó, có thể áp dụng biện pháp phủ luống trồng bằng rơm rạ hoặc sản phẩm hữu cơ đối với cây cải củ, cà rốt hay màng phủ nông nghiệp với các loại cây rau màu khác.

Do thời tiết mưa nhiều nên cây giống cần được áp dụng kỹ thuật sản xuất cây bầu. Khi cây giống đủ tuổi, khỏe, không sâu bệnh thì đem trồng. Lưu ý không nên trồng cây quá chật gốc.

* Lưu ý: Để cây có bộ rễ khỏe, chống úng tốt thì ngay từ lúc cây con trong bầu và giai đoạn cây non sau trồng nên bổ sung vào vùng rễ cây một lượng nấm cộng sinh (chế phẩm Rhizomyx) theo liều lượng khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc các chế phẩm siêu lân tưới vùng gốc.

Phân bón và cách bón phân cần được chú ý tuyển chọn kĩ lưỡng. Bón lót nên dùng nguồn phân chuồng hoặc phân hữu cơ thay thế, nếu dùng phân vô cơ thì cần bón cân đối (giảm đạm và tăng kali, bổ sung canxi, vi lượng qua lá định kỳ). Với các cây họ dưa bầu bí trồng bằng màng phủ phải bón lót bằng phân hữu cơ 100% và khoảng 80% lượng phân vô cơ (sử dụng NPK chuyên dụng như phân Đầu Trâu, Ninh Bình,…).

Tuyệt đối không lạm dụng các chất kích thích sinh trưởng hay thuốc BVTV phun cho rau để tăng năng suất.

Rau vụ đông sớm trong thời tiết ấm, ẩm sẽ đối mặt với nhiều loài sâu bệnh hại nên nhà nông cần chú ý phòng trừ kịp thời. Đặc biệt, cần lưu ý tới các loại bệnh nguy hiểm như bệnh thối rễ chết rũ cây, bệnh chết thắt thân, đốm nâu, bệnh sương mai, cháy bìa lá vi khuẩn,… Các loài sâu ăn lá, chích hút cũng sẽ phát sinh và gây hại mạnh nhất khi thời tiết nắng nóng kéo dài. Lúc này, cần sử dụng thuốc BVTV nhưng phải tuân thủ theo nguyên tắc 4 đúng “Đúng thuốc, đúng lúc, đúng nồng độ liều lượng và đúng cách”.

Nếu thiết kế nhà lưới, nhà màng thì nhà nông nên ưu tiên chọn các cây trồng chịu nhiệt tốt có giá trị kinh tế cao, khó sản xuất trong điều kiện đồng ruộng như các giống dưa kim, tỏi tây, cần tây, cà chua, dưa chuột,… Ngoài ra, lưu ý phòng trừ tốt bệnh sương mai, hay các loại bọ trĩ, bọ phấn dễ phát sinh gây hại.

Rau màu chính vụ

Thời tiết vụ này rất thuận lợi cho nhiều loại rau màu sinh trưởng và phát triển, song giá cả thị trường lại thường thấp, nhất là khi chúng được gieo trồng phổ biến. Vì vậy, người trồng cần bố trí đa dạng nhiều chủng loại, chia làm nhiều trà/lứa để tránh lúc cầu ít cung nhiều.

Lựa chọn các giống có thời gian sinh trưởng trung bình, chất lượng tốt và cho năng suất cao, thích hợp với thị hiếu tiêu thụ nội địa và xuất khẩu như các giống cải bắp năng suất: Cross, SaKata – No71, SaKata VL 560; giống súp lơ SaKata 1506,…; giống cà rốt Super VL444, Ti103; giống dưa chuột Ninja 179, Marinda, Cúc 71, Cuc 336, PN272, Galaxy102, PC4, Nếp lai 5, Xuân Yến,…; khoai tây có giống Atlantic, Solara,…

Trong vụ này, các biện pháp kỹ thuật không yêu cầu khắt khe nhưng cũng cần tuân thủ đúng theo quy trình kỹ thuật để đảm bảo năng suất cao, chất lượng tốt và an toàn với người tiêu dùng. Các vùng rau được sản xuất theo tiêu chuẩn cho xuất khẩu cần phải tuân thủ kỹ thuật theo yêu cầu của đơn vị thu mua để sản phẩm đáp ứng tiêu chí về năng suất, chất lượng cao, mẫu mã đẹp và an toàn khi sử dụng.

Ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất cần chọn đối tượng cây rau, màu trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao như: Sản xuất dưa chuột đông trái vụ, cà chua quả nhỏ phục vụ ăn tươi, sản xuất hoa lily, hoa lan phục vụ Tết Nguyên đán, sản xuất giống khoai tây sạch khỏe, sản xuất củ khoai tây siêu bi làm giống hoặc duy trì giống các loại hoa màu mùa hè,… Một lưu ý quan trọng là phải phòng trừ các đối tượng như bệnh sương mai, phấn trắng, sâu chích hút.

Rau, màu vụ đông muộn

Do điều kiện thời tiết xấu, nhiệt độ thấp, mưa phùn, thiếu sáng,… Nên sản xuất rau màu giai đoạn này cần chú ý chọn vùng đất bãi ven sông, đất vàn cao, thành phần cơ giới nhẹ để gieo trồng. Các biện pháp kỹ thuật lên luống cao, mật độ gieo trồng phù hợp (không trồng dày), giảm phương pháp tưới thấm, tưới rãnh, áp dụng phủ luống trồng giữ ấm bằng màng phủ nông nghiệp và bón phân cân đối (tăng kali) cần được thực hiện đúng và phối hợp nhịp nhàng với nhau để đảm bảo chất lượng và năng suất của vụ. Đồng thời, cần chú ý phòng trừ bệnh sương mai và bệnh thối nhũn.

Thời điểm này tại các tỉnh phía Bắc, các nhà lưới, nhà màng sản xuất rau ứng dụng công nghệ cao phần lớn tập trung vào thu hoạch rộ các sản phẩm rau, hoa, màu trồng trong vụ đông sớm và đông chính vụ hoặc trong giai đoạn vệ sinh, xử lý nhà để chuẩn bị sản xuất rau, hoa màu trồng vụ xuân hè vào tháng 2 – 3 năm sau.

* Chú ý: Rau vụ muộn thường phải chịu ảnh hưởng của các đợt rét hoặc sương mù ẩm ướt nên việc làm vòm khung ni lông giữ ấm, che sương cho cây là điều cần thiết và hữu ích cần được áp dụng.