Những nguyên nhân khiến cây thối rễ, kém phát triển

Thối rễ chính là 2 từ khóa được nhắc đến nhiều nhất trong canh tác cây trồng. Từ những năm 90 của thế kỷ trước, cây trồng thường rất ít khi gặp phải những hiện tượng đó. Tuy nhiên những năm gần đây, tỷ lệ cây bị thối rễ, vàng lá đặc biệt tăng cao. Bệnh này khiến cho cây suy nhược, thiếu dinh dưỡng,… Đáng báo động nhất là trên những vườn cây ăn quả lâu năm. 

Các vườn cây ăn quả lâu năm thường bị thối rễ bởi những nguyên nhân chính sau đây:

• Đất trồng có quá nhiều hàm lượng sét
• Đất vườn bị trũng nước do thoát nước kém
• Đất có tính axit (pH thấp)
• Đất sử dụng quá nhiều phân, thuốc hóa học

Đất trồng có quá nhiều hàm lượng sét

Đất trồng chứa nhiều hàm lượng đất sét sẽ làm cho cây bị thối rễ. Bởi đất sét có độ kết dính cao nên kém thông thoáng, thoát nước chậm gây ra tình trạng ứ đọng nước. Loại đất này vào mùa mưa làm thối rễ còn mùa khô trở nên cứng rắn, bề mặt nứt nẻ làm đứt rễ cây trong đất.

Bên cạnh đó khi đất khô cứng, cằn cỗi sẽ khiến rễ cây khó có thể đâm sâu hút nước và dinh dưỡng. Chúng càng cố gắng đâm sâu lại càng bị tổn thương, tạo điều kiện cho nấm hại xâm nhập.

Đất vườn bị ngập do thoát nước kém

Đất bị ngập nước, lớp đất mặt bị oi nước nhiều ngày khiến hầu hết hàm lượng oxy trong đất bị khuếch tán. Lượng oxy lúc này giảm hơn 10.000 lần so với bình thường nên gây ra hiện tượng yếm khí cục bộ. Quá trình này sẽ tiết ra các chất hữu cơ độc hại như C2H5OH, CHO-OH làm thối các đầu rễ non. 

Khi này các chất như amoniac, hydro sunfua, sắt, mangan, metan, acetylen, ethanol sẽ gia tăng đột biến. Chúng dễ hòa tan vào trong nước tạo nên một môi trường bất lợi, độc hại, gây tổn thương nghiêm trọng vùng rễ và làm nhiễm độc cả cây.

Ngoài ra trong điều kiện đất bị oi nước, các lỗ khí trong lá cây đóng, sự bốc thoát hơi nước giảm, quang hợp thay đổi sẽ gây ra hiện tượng “đói carbohydrate” ở rễ.

Khi đói carbohydrate các chất dinh dưỡng và, chất điều hòa sinh trưởng bị giảm do khả năng vận chuyển từ rễ lên lá kém.

Nếu cây trồng trên đất bị oi nước lâu ngày mà không có các mô dẫn khí ở hệ thống rễ để tăng lượng oxy trong đất sẽ khiến “đất bị ngộp thở” gây tổn thương và thối rữa bộ rễ một cách nhanh chóng.

Đất có tính axit (pH thấp)

Đất có tính axit hay còn gọi là đất chua (pH<5) không gây ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển của cây. Tuy nhiên nó lại làm giảm sự hữu ích của các dinh dưỡng khoáng cung cấp cho cây. Đồng thời làm giảm khả năng hấp thụ các nguyên tố N, K, Ca, Mg.

Các khoáng sét trong đất chua bị phá vỡ, giải phóng ra các ion Nhôm tự do gây bất lợi cho cây trồng. Nếu đất chua nhiều, ion Nhôm cao sẽ gây độc cho hệ rễ, làm rễ bị bó và chùn lại không phát triển được, gây thối rễ,…

Lạm dụng phân bón hóa học

Ba nguyên nhân ở phía trên có thể nói là do đất trồng, nhưng nguyên nhân thứ tư là do con người chúng ta canh tác chưa đúng. Việc lạm dụng phân bón hóa học quá mức sẽ làm cho bộ rễ cây lười phát triển, nhanh bị lão hóa. Đất đai chai cứng, hệ thống miễn dịch của rễ kém dần đi do không bổ sung đầy đủ được phân chuồng. Chính vì vậy mà chỉ cần những tác động như tuyến trùng hay côn trùng tác động cũng đủ làm cho rễ bị tổn thương nghiêm trọng. Nấm bệnh cũng nhờ vậy mà gây hại dễ dàng hơn.

Ngoài ra chúng không chỉ làm cho sản phẩm bị ô nhiễm, chất lượng mẫu mã không cao mà đất trồng ngày càng bị chua, kim loại nặng dẫn đến các loài vi sinh vật hại sẽ có điều kiện tích lũy và gia tăng số lượng, gây hại cho cây trồng thường xuyên hơn.

Tình trạng đất như vậy nếu gặp mưa nhiều, mưa axit sẽ làm cho rễ thối rất nhanh. Bạn cần phải thay đổi thói quen canh tác này nếu không tình trạng sẽ kéo dài mãi mãi. “Trồng chặt – chặt trồng”, tuổi thọ cây ngày càng kém theo thời gian,…